Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’un Yedikule’deki Hapishane Projesi

Özet

Osmanlı imar sektöründe ağırlıklı olarak görev alan yerli mimarlara, farklı ülkelerden gelen yabancı mimar ve mühendislerin de eklendiği bilinmektedir. Bunlardan biri de Alman Mimar August Carl Friedrich Jasmund’dur. Bugüne kadar, Jasmund’un eserlerinden bahsedilirken, Yedikule’de uygulanmayan bir hapishane projesi tasarladığı da herhangi bir kaynak gösterilmeksizin ifade edilegelmiştir. Bu çalışmada, kaynağı ve doğruluğu şimdiye kadar kesinleştirilemeyen Jasmund’un bilinen tek hapishane tasarımı ve ortaya çıkış süreci Osmanlı Arşivi’ndeki belgeler üzerinden aydınlatılmıştır. Mimarın bu türdeki tek çalışması olan hapishane projesi, uygulanmamış olmakla birlikte Osmanlı hapishanelerinin mimari tasarımı üzerinde etki bırakması açısından ayrı bir öneme sahiptir.  Farklı biçim, birim ve kapasitelerde olsa da bu tasarımların Jasmund’un projesinden etkilenerek yapıldığını söylemek mümkündür. Uygulanmadığı yazışmalara yansıyan proje, kendi dönemi içerisinde modernleşmenin göstergelerinden biri olarak görülmektedir.