Osmanlı Dönemi’nde Safranbolu’da Sıbyan Mektepleri Ve Medreseler


Özet Görüntüleme: 233 / PDF İndirme: 126

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

Safranbolu, Osmanlı, Eğitim, Medrese, Sıbyan Mektebi

Özet

Osmanlı Devleti kuruluş yıllarından itibaren eğitime büyük bir önem vermiştir. Fethedilen yerlerde başta sıbyan mektepleri ve medreseler olmak üzere eğitim kurumları tesis etmiştir. Genelde hayırsever devlet adamları ve ekonomik gücü yerinde olan kişilerce kurulan vakıflar tarafından bu eğitim kurumlarının tamir ve tefriş masrafları başta olmak üzere muallim-i sıbyan ve müderrislerin maaşları da ödenmiştir. Genelde cami ve mescitlerin hemen yanında inşa edilen sıbyan mektepleri, ilkokul seviyesinde eğitim veren okullardı. Bu okullarda genelde cami ve mescitlerde imam olan kişiler aynı zamanda muallim olarak görevlendirilmiştir. Osmanlı Dönemi’nde İznik’te ilk medresenin kurulmasından sonra başta Bursa, Edirne ve İstanbul gibi başkentler olmak üzere taşradaki şehirler ve kasabalarda da birçok medrese inşa edilmiştir. Yükseköğretim kurumları olan medreseler Osmanlı ilim ve kültür hayatına büyük katkılar sağlamıştır. Bu çalışmada Safranbolu’da inşa edilen Gazi Süleyman Paşa, İzzet Mehmed Paşa ve Köprülü Mehmed Paşa gibi Osmanlı Devleti’nin önemli devlet adamları tarafından inşa ettirilen mektep ve medreseler arşiv belgelerine göre değerlendirilecektir.

Referanslar

Arşiv Belgeleri

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)

Bâb- Âli Evrak Odası (BEO), 1090/81723; 1438/107789.

Cevdet Maarif (C.MF.), no. 1523.

İbnül Emin Evkaf (İ.EV.)., 02/47; 18/36; 24/20.

Maarif Mektubi (MF.MKT.), 241/51.

Yıldız Sadaret Hususi Maruzat (Y.A.HUS.), 264/213.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), 438 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Anadolu Defteri (937/1530) Bolu, Kastamonu, Kengırı ve Koca-ili Livâları, Ankara, 1994.

Kastamonu Vilayet Salnâmesi (KVS), 1286, 1287, 1288, 1289, 1290, 1298, 1299, 1306, 1311, 1312.

Safranbolu Şer’iyye Sicili (SŞS), no. 2130, 2142, 2154, 2156.

Telif Eserler

AKYÜZ, Y., 1999, Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1999’a), Alfa Yay., İstanbul.

CEZAR, M., 2011, Mufassal Osmanlı Tarihi Resimli- Haritalı, Cilt: IV, TTK, Ankara.

ÇADIRCI, M., 1997, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri’nin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, TTK, Ankara.

Ebû Abdullah Muhammed İbn Battûta Tancî, 2004, İbn Battûta Seyahatnâmesi, Cilt: I, (Çev.: A. Sait Aykut), YKY Yay., İstanbul.

EMECEN, F. M., 2003, Taraklıborlu’dan Safranbolu’ya Bir Müze-Şehrin Doğuşu ve Yükselişi, I. Ulusal Tarih İçinde Safranbolu Sempozyumu (4-6 Mayıs 1999), TTK, Ankara, s: 15-22.

KAHYA, E., 2003, Safranbolu’daki Belli Başlı Kurumların Yapılanması, I. Ulusal Tarih İçinde Safranbolu Sempozyumu (4-6 Mayıs 1999), TTK, Ankara, s:111-116.

KARACAKAYA, R.- İ. YÜCEDAĞ-N. YILMAZ, 2013, Arşiv Belgelerinde Karabük, Karabük Valiliği Yay., Seçil Ofset, İstanbul.

KARACAKAYA, R.- İ. YÜCEDAĞ- N. YILMAZ, 2013, Safranbolulu İzzet Mehmet Paşa Vakfiyesi ve Belgeler, Safranbolu Belediyesi Yay., İstanbul.

KAZICI, Z., 1999, Osmanlı Eğitim ve Öğretim Sisteminde Genel Medreseler, Osmanlı, Cilt: V, Yeni Türkiye Yay., Ankara, s:161-167.

MAHMUD CEVAD İBNÜ’Ş- ŞEYH NÂFİ, 2002, Maârif-i Umûmiye Nezâreti Tarihçe-i Teşkilât ve İcrââtı, (Yay. Haz.: Mustafa Ergün-Tayyip Duman, Sebahattin Arıbaş- H. Hüseyin Dilaver), MEB Yay., Ankara.

MERÇİL, E., 2003, Selçuklular Devrinde Karadeniz ve Safranbolu, I. Ulusal Tarih İçinde Safranbolu Sempozyumu (4-6 Mayıs 1999), TTK, Ankara, s: 1-6.

PAKALIN, M.Z., 1993, Medrese, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Cilt: II, MEB Yay, İstanbul, s: 436-439.

PAKALIN, M.Z., 1993, Sıbyan Mektebi, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C.III, MEB, İstanbul, s:201-203.

ŞAHİN, İ., 2003, Anadolu’da Türk Yerleşmesi Sürecinde Safranbolu, I. Ulusal Tarih İçinde Safranbolu Sempozyumu (4-6 Mayıs 1999), TTK, Ankara, s:7-14.

TAŞ, K.Z., 1996, 16. Yüzyılda Safranbolu İdari Yapısı ve Vakıfları, Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, S. 29, 1996, s: 199-206.

TEKELİ, İ.- S. İLKİN, 1999, Osmanlı İmparatorluğu’nda Eğitim ve Bilgi Üretim Sisteminin Oluşumu ve Dönüşümü, TTK, Ankara.

UZUNÇARŞILI, İ. H., 1988, Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilâtı”, TTK, Ankara.

UZUNÇARŞILI, İ. H., 1988, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri, TTK, Ankara.

UZUNÇARŞILI, İ.H., 1994, Osmanlı Tarihi, C.I, TTK, Ankara.

YAZICIOĞLU, H.- M. AL, 1982, Safranbolu Safranbolu-Karabük-Ulus-Eflani, Özer Matbaası, Karabük.

YAZICIOĞLU, H., 2003, Safranbolu’daki Süleyman Paşa Vakıflarının Kurucusu ve Bu Vakıflara Bağlı Mimarî Eserleri Yaptıran Kimdir, I. Ulusal Tarih İçinde Safranbolu Sempozyumu (4-6 Mayıs 1999), TTK, Ankara, s: 41-47.

İndir

Yayınlanmış

2019-03-27

Nasıl Atıf Yapılır

TURHAN SARIKÖSE, S. (2019). Osmanlı Dönemi’nde Safranbolu’da Sıbyan Mektepleri Ve Medreseler. Türk İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 14(28), 307–320. Geliş tarihi gönderen https://timad.com.tr/index.php/timad/article/view/49