Hurufat Defterlerine Göre Finike’deki Camiler (XVII.-XIX. Yüzyıllar Arası)

Özet

Hurufat defterlerinde, vakıf ve vakıf müesseselerine dair önemli malûmatlar yer almaktadır. Bu da mevcut binaların yanı sıra vakfiyesi olmayan ve de zamanla tahribata uğrayarak yok olmuş yapılara dair bilgilere ulaşmamızı sağlamaktadır. Ayrıca kayıtlarda, vakıf yöneticileri başta olmak üzere; cami, medrese, mektep, mescit, muallimhâne ve zaviye gibi kurumlarda görev yapan kişilere dair atamalarda kaza esasına göre kaydedilmiştir. Belgelerdeki atamalar yalnızca kaza ve merkezler değil aynı zamanda köy ve yol güzergâhlarında yer alan vakıf eserlerin tespitine de imkân vermektedir. Vazife sahiplerinin isimleri ve ücretleri ile beraber atamalarının nasıl gerçekleştiği, tayin ve azil işlemlerinin nedenleri gibi teferruatlı bilgiler de defterlerde yer almaktadır. Bu bağlamda söz konusu defterler, ait oldukları bölgelerin; dinî hayatını, eğitim kurumlarını ve görevlilerin ücretleriyle de iktisadî durumunu yansıtmaktadır. Bu çalışmada ise günümüzde Antalya’ya bağlı bir ilçe olan Finike kazasına ait hurufat kayıtları incelenmektedir. VGMA’da yer alan Finike’ye ait 19 hurufat defterinde; kazanın XVII. yüzyıl sonlarından XIX. yüzyıl ortalarına kadar devam eden, camilere yönelik atamalar mevcuttur. Hurufat defterlerinden, Finike kazasının dinî yapılarından olan camilerinin yaklaşık iki asırlık döneme ait bilgilerine ulaşılabilmektedir.