Hâkimiyet-i Milliye ve Hilafete Dair Uygulamalarda Milli Mücadelenin Önde Gelen Kadrosunun Tutumları
Özet Görüntüleme: 286
/ 
PDF İndirme: 122
Anahtar Kelimeler:
Saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilanı, Hilafetin ilgası, Kuruluş reformları, Hâkimiyet-i milliyeÖzet
Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmasının ardından başlayan işgallerle birlikte Milli Mücadele hareketi ortaya çıkmıştır. Bir taraftan Anadolu’da işgallere karşı yerel kurtuluş hazırlıkları yapılırken diğer taraftan askeri komuta kademesinin bir kısmı askeri kurtuluş çareleri aramaya başlamışlardır. Başlangıçta diplomasiyi devreye sokmayı düşünen Mustafa Kemal Paşa kısa süre içinde mücadele yanlısı olanların doğal lideri haline gelmiş, Rauf (Orbay) Bey, Kâzım Karabekir Paşa, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ve Refet (Bele) Paşa tarafından onun liderliği benimsenmiştir. Fakat mücadelenin askeri safhası başarıya ulaştıktan sonra Lozan konferansı ile başlayan siyasi yapılanma sürecinde farklı bakış açıları ortaya çıkmaya başlamıştır. Ankara’nın başkent ilan edilmesi, Saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilanı, Hilafetin kaldırılması gibi siyasi reformlara Milli Mücadele kadrosunun farklı bakış açılarıyla yaklaştıkları görülür. Farklılıkların önemli bir kısmı öze dair olmaktan ziyade izlenen yol ile ilgilidir. Mustafa Kemal Paşa yapısal reformlar konusunda taşıdığı çekincelerden dolayı daha aceleci görünürken kurucu kadronun diğer üyeleri demokratik yöntemlerin uygulanması noktasında hassas davranmışlardır.
Referanslar
AKKOR, M., 2012, “Dini Bir Müessesenin Sonu: Hilafet’in İlgası”, History Studies, Volume: IV, Issue: 1.
ATATÜRK, M. K., 1989, “Nutuk- Söylev 1920-1927”, C: II, Ankara. AVCIOĞLU, D., 1978, “Milli Kurtuluş Tarihi 1838’den 1995’e”, C: IV, İstanbul. AYDEMİR, Ş. S., 2010, “İkinci Adam 1884-1938”, C: I, İstanbul.
BERKES, N., 1978, “Türkiye’de Çağdaşlaşma”, İstanbul.
BİL, H., t.s., “Atatürk’ün Sofrasında”, Ekicigil Yayınları, y.s.
CEBESOY, A. F., 2007, “Siyasi Hatıralar Büyük Zaferden Lozan’a Lozan’dan Cumhuriyete”, C: I-II, İstanbul.
İNAN, A., 1996, “Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1923 Eskişehir- İzmit Konuşmaları”, Ankara.
İNÖNÜ, İ., 2009, “Hatıralar”, Haz. Sabahattin Selek, Ankara.
İZ, M., 1990, “Yılların İzi”, İstanbul.
KANDEMİR, F., 1965, “Hatıraları ve Söyleyemedikleri ile Rauf Orbay”, Sinan Matbaası, İstanbul.
KARABEKİR, K., 2009, “Günlükler (1906- 1948)”, C: II, İstanbul.
KAYA, H., 2010, “Refet Bele Askerȋ ve Siyasi Hayatı 1881-1963”, İstanbul.
KOÇ, N., 2012, “Mustafa Kemal (Atatürk) ve Ali Fethi (Okyar)’nin Faaliyetleri Işığında Osmanlı Devleti’nde Yaşanan Siyasi gelişmeler”, Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, C: VII, sayı: 14.
----------, 2013, “Milli Mücadelenin Başlarındaki Gelişmelerin Hatıralar Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, The Journal of Academic Social Science Studies, C: VI, Sayı: 3.
NUR, R., 2010, “Cumhuriyet Devrinin Perde Arkası (1923- 1933)”, İstanbul.
NUR, R.- GREW, J. C., 2013, “Lozan Barış Konferansının Perde Arkası (1922- 1923)”,İstanbul.
ORTAYLI, İ., 2013, “Yakın Tarihin Gerçekleri”, İstanbul.
SATAN, A., 2013, “Türk ve İngiliz Belgelerinde Halifeliğin Kaldırılması”, İstanbul.
SOYAK, H. R., 2010, “Atatürk’ten Hatıralar”, İstanbul.
STREİT, C. K., 2012, “Bilinmeyen Türkler”, Haz. Heath W. Lowry, İstanbul. ŞİMŞİR, B. N., 1974, “Halifesiz 50 Yıl”, Cumhuriyet Gazetesi, 4 Nisan.
----------, 1981, “Dış Basında Atatürk ve Türk Devrimi 1922-1924”, C: I, Ankara.
TBMM Zabıt Ceridesi, İ: 130, C: I, 1.11.1338. TBMM Zabıt Ceridesi, İ: 30, C: I, 2.10.1339. TBMM Zabıt Ceridesi, İ: 31, C: I, 3.10.1339. TBMM Zabıt Ceridesi, İ: 33, C: I, 8.10.1339. TBMM Zabıt Ceridesi, İ: 2, C: I, 3.3.1340. Tevhid-i Efkâr, 29 Teşrinievvel 1341.
Tevhid-i Efkâr, 30 Teşrinievvel 1341.
TURAN, N. S., 2008, “Osmanlı Hilafetinin 19. Yüzyılda Zorlu Sınavı: II. Meşrutiyet’e Giden Süreçte ve Sonrasında Makam-ı Hilafet”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No: 38.
VILLALTA, J. B., 1991, “Atatürk”, İspanyolca’dan İngilizce’ye Çev. William Campbell, Ankara.
ZÜRCHER, E. J., 1996, “Modernleşen Türkiye’nin Tarihi”, İstanbul.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 