Ankara Etnografya Müzesinde Bulunan Maktalar


Özet Görüntüleme: 300 / PDF İndirme: 105

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

Ankara Etnografya Müzesi, makta, ajur tekniği, sedef, fildişi

Özet

Hat sanatı bir yazma eseri oluşturan en önemli sanat koludur. Bu sanatın icra edilmesi sırasında çok çeşitli aletler ve malzemeler kullanılmaktadır. Bunlar arasında kamış kalem, mürekkep, lika, hokka, divit, kalemtıraş, makta, kâğıt, makas, mühre, kubur ve çekmece sayılabilir. Bu çalışmayla, Ankara Etnografya Müzesinde bulunan ve henüz bir yayına konu olmayan maktalar incelenerek, hat malzemeleri ve aletleri hususunda az bilinen eserler gün yüzüne çıkarılmaya çalışılmıştır. Sedef, fildişi, kemik ve demirden yapılan mevcut maktalar, dikdörtgen formlu olup, üzerlerinde kalemin yerleştirileceği bir yuvaya sahiptirler. Ajur ve zemin oyma tekniğinin görüldüğü maktalarda süsleme olarak geometrik, bitkisel ve nesneli kompozisyonlar ile yazı tercih edilmiştir. Bir eserin üzerinde tarih ve bir kısmının üzerinde de sanatkârının isminin yazılı bulunduğu maktaların hepsinin Geç Dönem Osmanlı yapımı olduğu görülmektedir.

Referanslar

Acar, M. Ş., (1999), Türk Hat Sanatı (Araç, Gereç ve Formlar), İstanbul.

Berk, S., (2006), Hat Sanatı Tarihçe, Malzeme ve Örnekler, İstanbul.

Derman, M. U., (1974), “Kalemtıraş ve Maktalar”, İlgi, Sayı:19, İstanbul, s.40-43.

Derman, M. U., (1987), “Kalemtıraş ve Makta”, Aletler ve Adetler, İstanbul, s.45-46.

Derman, M. U., (1999), “Maktalar”, Sanat Kültür Antika, Sayı:12, İstanbul, s.136-139.

Derman, M. U., (2001), Osmanlı Hat Sanatı, İstanbul.

Derman, M. U., (2003), “Makta”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C:27, Ankara, s.454.

Derman, M. U., (2009), “Hat Sanatında Kullanılan Alet ve Malzemeler”, Hat ve Tezhip Sanatı, Ankara, s.224.

Devellioğlu, F., (1964), Osmanlıca-Türkçe Sözlük, Ankara.

Koç, S., (1991), “Ankara Etnografya Müzesi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C:3, İstanbul, s.210.

Özen, M. E., (1985), Yazma Kitap Sanatları Sözlüğü, İstanbul.

Özönder, H., (2003), “Makta”, Ansiklopedik Hat ve Tezhip Sanatları Deyimleri, Terimleri Sözlüğü, Konya, s.123.

Şemseddin Sami, (1985), Kâmûs-ı Türkî, İstanbul.

Ünver, S., (2010), Türk Süsleme Sanatları II, İstanbul.

Yazır, M. B., (1974), Medeniyet Âleminde Yazı ve İslâm Medeniyetinde Kalem Güzeli, Ankara.

URL-1: http://www.tdk.gov.tr (Erişim: 21.12.2019).

İndir

Yayınlanmış

2020-03-27

Nasıl Atıf Yapılır

KARA, H., & AYGÖR, E. . (2020). Ankara Etnografya Müzesinde Bulunan Maktalar. Türk İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 15(30), 247–266. Geliş tarihi gönderen https://timad.com.tr/index.php/timad/article/view/92