Emevî Halifesi Velîd B. Yezîd Ve Halifeliği Üzerine Bazı Tespitler
Özet Görüntüleme: 262
/ 
PDF İndirme: 84
Anahtar Kelimeler:
İslâm Tarihi, Emeviler, Velîd b. Yezîd, Hişâm b. Abdülmelik, KabileÖzet
Kurulduğu andan itibaren muhalif hareketlerle uğraşmak zorunda kalan Emevî hanedanlığı, son zamanlarında aile içi anlaşmazlıklarla da karşı karşıya kalmıştır. Emevîlerin son dönemlerinde, Hişâm b. Abdülmelik’in (ö.125/742) ardından başa geçen Velîd b. Yezîd (ö. 126/744), olumsuz kişiliği ve yanlış siyaseti sebebiyle uyguladığı başarısız bir yönetimin ardından muhalifleri tarafından öldürülmüştür. Zira içkiye ve eğlenceye olan düşkünlüğü, amcasının oğullarına karşı uyguladığı düşmanca siyaset ve Hâlid el-Kasrî (ö. 126/743) ile Yahya b. Zeyd (ö. 125/742) gibi toplumda karşılığı olan kişileri öldürtmesi, sözkonusu olumsuzlukların önemli sebepleridir. Kimi Emevî halifeleri, tarihçiler tarafından fazlasıyla dikkat çekici bulunup dönemleri ayrıntılı şekilde ele alınırken kimileri ise yeteri kadar ilgi görmemiş ve haklarında sınırlı bilgilerle yetinilmiştir. Velîd b. Yezîd de bunlar arasında bulunmaktadır. Velîd b. Yezîd döneminin iyi anlaşılması, Emevîler döneminin sağlıklı şekilde değerlendirilmesine de katkı sağlayacaktır. Çünkü bu dönem, kısa sürmesine rağmen uzun süreli izler bırakmış ve devletin yıkılmasında önemli bir rol oynamıştır. Bu makalede, onun hakkında kaynaklarda bulunan bilgiler derlenmeye, kapalı kalmış ve tartışma konusu olmuş bazı konular da aydınlatılmaya çalışılacaktır.
Referanslar
ABDUŞŞÂFÎ, M.A., el-Âlemu’l-İslâmî fi’l-Asri’l-Ümevî, Dâru’s-Selam, Kahire, 2008.
APAK, A., İslâm Tarihi Araştırmaları, Ensar Yayınları, İstanbul, 2016.
ASÂMÎ, A., Semtu’n-Nücûmu’l-Avâlî fî Enbâi’l-Evâil ve’t-Tevâlî, thk. Âdil Ahmed Abdulmevcûd-Ali Muhammed Muavvid, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1998.
ATÇEKEN, İ.. II. Velîd, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt:: 43, TDV Yayınları, Ankara, 2013, s:31-32.
BELÂZURÎ, A. Cümel min Ensâbi’l-Eşrâf, thk. Süheyl Zekkâr-Riyâd es-Ziriklî, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1996.
GABRİELİ, F., Dîvânü’l-Velîd b. Yezîd, neşr. Halil Merdem Bek, el-Mecmau’l-İlmiyyü’l-Arabî-Matbaatu İbni Zeydun, Dımaşk, 1937.
GAZZÎ, K., Nehru’z-Zeheb fî Tarihi Haleb, 2. Baskı, Dâru’l-Kalem, Halep, 1419.
HALİFE B. HAYYÂT, Tarihu Halife b. Hayyât, 2. Baskı, thk. Ekrem Ziya el-Umerî, Dâru’l-Kalem-Müessesetü’r-Risâle, Dımaşk-Beyrut, 1397.
HAMEVÎ, Y., Mu’cemu’l-Buldân, 2. Baskı, Dârü Sâdır, Beyrut, 1995.
HİMYERÎ, Ebû Abdullah, er-Ravdu’l-Mi’târ fî Haberi’l-Aktâr, 2. Baskı, thk. İhsan Abbâs, Müessesetü Nâsır li’s-Sekâfe, Beyrut, 1980.
İBN ASÂKİR, A., Tarihu Dımaşk, thk. Amr b. Garâme el-Amrî, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1995.
İBNÜ’L-CEVZÎ, C., el-Muntazam fî Tarihi’l-Ümem ve’l-Mülûk, thk. Muhammed Abdulkâdir Atâ-Mustafa Abdulkadir Atâ, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1992.
İBNÜ’L-ESÎR, İ., el-Kâmil fi’t-Tarih, thk. Ömer Abdusselam Tedmürî, Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, Beyrut, 1997.
İBN HABÎB, M., el-Muhabber, thk. Ilse Lıchtenstadter, Dâru’l-Âfâki’l-Cedîde, Beyrut, ty.
İBN HALDÛN, A., Dîvânu’l-Mübtede’ ve’l-Haber fî Tarihi’l-Arab ve’l-Berber ve men Âsarahum min Zevi’ş-Şe’ni’l-Ekber, 2. Baskı, thk. Halil Şehâde, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1988.
İBN HİBBÂN, M., es-Sikât, Dâiratü’l-Meârifi’l-Usmaniyye, Haydarabâd, 1973.
İBNÜ’L-İBRÎ, C., Tarihu Muhtasari’d-Düvel, thk. Antûn Salihanî el-Yesû’î, Dâru’ş-Şark, Beyrut, 1992.
İBN KESÎR, İ., el-Bidâye ve’n-Nihâye, thk. Ali Şîrî, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, 1988.
İBN KUTEYBE, A., el-Maʽârif, 2. Baskı, thk. Servet Ukkâşe, el-Hey’etü’l-Mısrıyyetü’Âmme li’l-Kitâb, Beyrut, 1992.
İBN MİSKEVEHY, A., Tecâribu’l-Ümem ve Teâkubu’l-Himem, 2. Baskı, thk. Ebu’l-Kâsım İmamî, Serûş, Tahran, 2000.
İBN ŞAKİR, M., Fevâtü’l-Vefeyât, thk. İhsan Abbâs, Dâru Sâdır, Beyrut, 1974.
İBN TAGRİBERDÎ, Y., Mevridü’l-Letâfe fî men Veliye’s-Saltanat ve’l-Hilâfet, thk. Nebîl Muhammed Abdülazîz Ahmed, Dârü’l-Kütübi’l-Mısrıyye, Kahire, ty.
İSFAHÂNÎ, A., Mekâtilü’t-Tâlibîn, thk. es-Seyyid Ahmed Sakar, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, t.y.
KÜRD ALİ, M., Hıtatu’ş-Şam, 3. Baskı, Mektebetü’n-Nûrî, Dımaşk, 1983.
MAKDİSÎ, M., el-Bed’u ve’t-Tarih, Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Diniyye, Bûr Saîd, ty.
MESʽÛDÎ, A., et-Tenbîh ve’l-İşrâf, tashih. Abdullah İsmail es-Sâvî, Dâru’s-Sâvî, Kahire, ty.
SALLÂBÎ, A.M., Emevîler Dönemi, çev. Harun Ünal, Ravza Yayınları, İstanbul, 2006.
TABERÎ, M., Tarihu’l-Ümem ve’l-Mülûk, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1407.
UMERÎ, Ş., Mesâlikü'l-Ebsar fî Memâliki'l-Emsâr, el-Mecmeu’s-Sekafî, Abu Dabi, 1423.
VEKÎL, M.S., el-Ümeviyyûn Beyne’ş-Şark ve’l-Garb, 2. Baskı, Dâru’l-Kalem-Dâru’ş-Şâmiyye, Dımaşk-Beyrut, 2014.
ZEHEBÎ, Ş., Siyeru Aʽlâmi’n-Nübelâ, 3. Baskı, thk. Şuayb el-Arnaût vdgr., Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1985.
ZEHEBÎ, Ş., Tarihu’l-İslâm ve Vefeyâtü’l-Meşâhîr ve’l-Aʽlâm, thk. Beşşâr Avvâd Ma’ruf, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut, 2003.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 