İslâm Dünyasında Birlik Arayışları: İslâm Konferansı - İslâm İşbirliği Teşkilatı Ve Türkiye

Özet

Dünyada Birleşmiş Milletlerden sonra gelen ikinci büyük yapılanma 1969 yılında İslâm Konferansı Teşkilatı olarak kurulan, reform süreci içinde ismi de değiştirilerek 2011 yılından itibaren İslâm İşbirliği Teşkilatı olarak anılan organizasyondur. 1969’da 25 olan üye ülke sayısı günümüzde 57’ye yükselmiştir. XIX. yüzyılın sonlarındaki siyasi gelişmelere bağlı olarak Osmanlı Devleti’nin yıkılması ile Ortadoğu’nun yapısı da değiştirilmiştir. Bağımsızlık vaat edilen bazı Arap liderlerine savaş sonunda verilen sözler tutulmamış ve Müslümanların çoğunlukla yaşadıkları Ortadoğu coğrafyasında İngiltere ve Fransa tarafından manda devletleri kurulmuştur. Hilafetin kaldırılması da Müslümanları etkilemiştir. Bu gelişmeler çerçevesinde çeşitli platformlarda İslâm ya da Arap birliği girişimleri söz konusu olmuşsa da Filistin topraklarında İsrail Devleti’nin kurulması ve yayılmacı bir politika sergileyerek topraklarını genişletmesi, en büyük motivasyonu oluşturmuştur. İslâm İşbirliği Teşkilatının kuruluşundan günümüze gelinceye değin siyasal, sosyal, ekonomik, kültürel vb. çok çeşitli alanlarda faaliyet gösterdiği, fakat Kudüs meselesi başta olmak üzere kuruluş şartında da belirlenen konularda istenilen başarının sağlanamadığı görülmektedir. Bu çalışmamızda teşkilatın kuruluşu, amaçları, işleyişi, reform süreci, üye ülkelerin iktisadi yapıları hakkında bir perspektif elde etmeye çalışacağız. Ayrıca Türkiye’nin teşkilat içindeki yerini ortaya koymaya gayret edeceğiz.