1950-1980 Aralığında Sivas’ta İnşa Edilmiş Konut Dizgelerinin Tipolojik Değişkenlik Bağlamında Değerlendirilmesi

Özet

Bu çalışma, 1950 sonrasında Sivas’ta konut sunumunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmanın yöntemi, historiyografik bir okuma pratiğinden ve Sivas Belediyesi Arşivi’nden edinilen konut projelerinin değerlendirilmesinden oluşmaktadır. İlk aşama, 1965 yılına ait Sivas İli Analitik Etüdleri üzerinden konut ekseninde genel bir durum saptamasını ve 1950-1970 zaman aralığındaki konut sunumunun değerlendirilmesini kapsamaktadır. İkinci aşamada ise 1970 sonrasının ivmelenen kooperatif girişimleri ve konut sunumundaki diğer eğilimler analiz edilmiştir. Buna göre, Sivas’ta 1960’lara kadar erken cumhuriyet döneminin kübik mimarisiyle inşa edilen apartmanlar, 1960’ların ortalarından itibaren çözülen bir modernist estetiğin takipçisi olmuştur. Öte yandan aynı süreçte üst gelir grubunun karşılayabileceği şekilde inşa edilen karma fonksiyonlu ve yüksek katlı apartmanlar ortaya çıkmıştır. Dönemin değişen koşulları içerisinde alt gelir grubu ise, lojmanlar yerine gecekondu ve kooperatiflere yönelen bir girişimin parçası olmuşlardır.1970 sonrasında ise bir yandan aile apartmanları inşa edilirken bir yandan ortaklık yoluyla inşa edilen çok katlı ya da çok bloklu apartmanlar belirmiştir. Kimi zaman da işveren aracılığıyla inşa edilen konutta, sürecin en belirgin nüvesi, kooperatifler aracılığıyla edinilen kazanımlardır. Konutun bu çeşitlenmiş üretim kaynakları, dönemin tasarımcı aktörlerinin rolünü belirginleştirmiştir. Sonuçta, 1950’den 1980’lere kadar kentsel mekânda farklı konut sunumları farklı dinamikler aracılığıyla biçimlenmiştir.