Osmanlı’da Yanlış Planlanmış Bir Yatırım Örneği: Beykoz Kâğıt Fabrikası ve Mühendis Robert Schmith’in Raporu
Özet Görüntüleme: 334
/ 
PDF İndirme: 153
Anahtar Kelimeler:
Beykoz, kâğıt fabrikası, Robert Schmidt, raporÖzet
Osmanlı Devleti ilk zamanlardan beri kâğıt ihtiyacının önemli bir kısmını yurt dışından karşılamıştır. Ancak ilerleyen süreçte yerli üretim alanında bir dizi teşebbüs gerçekleştirilmiştir. Bu girişimlerin büyük bir kısmı farklı sebepler nedeniyle neticesiz kalmış ve fabrikalar kapanmıştır. Bunlardan biri de II. Abdülhamit zamanında kurulan Beykoz’daki kâğıt fabrikasıdır. Fabrika özel bir teşebbüs olarak 1893 yılında kurulmuştur. Ancak kısa bir süre faaliyet gösterdikten sonra kapanmıştır. Biriken vergilerine karşılık devlet tarafından fabrikaya el konulmuştur. 1915 yılında fabrikanın restorasyonu için getirilen Mühendis Robert Schmidt’in raporunda fabrikanın kapanmasının esas sebebinin fabrikanın kuruluş sürecinde yapılan yanlışlıklar olduğu ifade edilmektedir. Bu çalışmada Mühendis Robert Schmidt’in Osmanlı makamlarına sunduğu rapor ve diğer arşiv belgeleri çerçevesinde fabrikanın kuruluşundaki hatalar, Beykoz Kâğıt Fabrikasının yeniden açılması için alınması gereken tedbirler ve fabrikanın tasfiye süreci ele alınmıştır.
Referanslar
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Arşivleri Başkanlığı (BOA), Hariciye Nezareti Tercüme Odası (HR. TO) 603.14.
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Arşivleri Başkanlığı (BOA), Maliye Nezareti Emlak-ı Emiriyye Müdüriyeti (ML. EEM). 1056.3; 1219.29; 1178.31.
Çadırcı, M. (2013). Tanzimat döneminde Anadolu kentlerinin sosyal ve ekonomik yapısı. Ankara: TTK.
Damlıbağ, F. (2015, Bahar). Hamidiye kâğıt fabrikası, OTAM, 37, 19-60.
Eldem, V. (1994). Osmanlı İmparatorluğu’nun iktisadi şartları hakkında bir tetkik. Ankara: TTK.
Ersoy, O. (2001). Kâğıt, İstanbul: DİA. 24, 163-166. Güleç, İ. (1994, Bahar). Osmanlıda kâğıt ve kâğıtçılık, Müteferrika, 2, 85-94. Kâğıtçı, M. A. (1936). Kâğıtçılık tarihçesi, İstanbul: Kader Basımevi.
Koçu, R. E. (1961). İstanbul ansiklopedisi, İstanbul: Reşat Ekrem Koçu ve Mehmet Ali Akbay İstanbul Ansiklopedisi ve Neşriyat Kollektif Şirketi, 5.
Pakalın, M. Z. (1993). Tarih deyimleri ve terimleri sözlüğü, İstanbul: TTK, III.
Pamuk, Ş. (2002). Küreselleşme çağında Osmanlı ekonomisi (1820-1914), Ankara: Türkler. 14, 241-252.
Pamuk, Ş. (2007). Osmanlı-Türkiye iktisadî tarihi 1500-1914. İstanbul: İletişim Yayınları.
Sezen, T. (2017). Osmanlı yer adları, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayın no:26.
Ziya, M. (1309). Tarih-i Sanayi, İstanbul: Karabet Matbaası https://www.gracesguide.co.uk/Masson,_Scott_and_Co#cite_note-1. Erişim tarihi 31.08.2020.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 