Anadolu Selçuklu Sanatında İki Eksenli Sonsuz Karakterli Bitkisel Kompozisyonlar
Özet Görüntüleme: 274
/ 
PDF İndirme: 117
Anahtar Kelimeler:
Anadolu Selçuklu, bordür, bitkisel süsleme, geometrik süslemeÖzet
Anadolu Selçuklu sanatında süslemeler; geometrik, bitkisel, figüratif ve yazı başlıkları altında incelenmiştir. 12. yy sonlarından 13. yy ilk yarısına kadar yoğun olarak kullanılan geometrik süslemeler, Selçuklunun ilk yapılarında dahi belirli bir gelişmişlik düzeyiyle kendisini göstermiştir. 13. yy sonlarına doğru yapıları, daha çok bitkisel kompozisyonlar bezemektedir. Önceleri küçük bordürler üzerinde karşılaşılan bitkisel süslemeler zamanla taçkapının bütün yüzeyinde kullanılmaya başlanmıştır. Yüzlerce farklı forma ulaşabilen bitkisel kompozisyonların büyük bölümünü sınırlı ve tek eksenli sonsuz karakterli kompozisyonlar oluşturmaktadır. Ana bordürlerde kullanımı yaygınlaşan bitkisel kompozisyonların iki eksenli sonsuz karakterli olanlarına Anadolu Selçuklu sanatında az rastlanmaktadır. Bu durum Anadolu Selçuklu sanatında, bitkisel süslemenin gelişiminin geometrik süsleme kadar tamamlanamadığı şeklinde yorumlanabilir. Ayrıc buna bitkisel kompozisyonların yoğun olarak kullanıldığı sürenin kısa oluşunun da neden olduğu söylenebilir. Araştırmada; sayıları oldukça az olan iki eksenli sonsuz karakterli bitkisel kompozisyonların Anadolu Selçuklu yapılarında tespit edilerek özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Referanslar
Bozer, R. (1992). 15. Yüzyılın Ortasına Kadar Anadolu Türk Sanatında Ahşap Kapılar, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Bulut, M. (2017). “Geometrik Sistemin Çözümlenmesi Selçuklu Örnekleri Üzerine Birkaç Girişim”, Sanat Tarihi Dergisi, S. XXVI/1, İzmir, s. 27-44.
Bulut, M. (2019). “Anadolu Selçuklu Sanatında Kompozisyon-Derz İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, S: 42, Erzurum, , s. 254-265.
Doğanay, A. (2009). Osmanlı Tezyinatı, Klasik Devir Osmanlı Hanedan Türbeleri 1522-1604, Klasik Yayınları, İstanbul.
Dursun, Ş. (2016). Anadolu Selçuklu Kervansaraylarında Süsleme, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya,
Erdmann, K..-Erdmann, H. (1976). Das Anatolische Karavansaray des 13.Jahrhunderts, III, Berlin: Verlag Gebrüder Mann.
Kuban, D. (1999). Divriği Mucizesi, Selçuklular Çağında İslam Bezeme Sanatı Üzerine Bir Deneme, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
Mülayim, S. (1982). Anadolu Selçuklu Mimarisinde Geometrik Süslemeler, Selçuklu Çağı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Ögel, S., (1966). Anadolu Selçukluları’nın Taş Tezyinatı, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
Ögel, S. (2006). Taçkapılar, Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı 2, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara, s. 469-486.
Öney, G. (1992). Anadolu Selçuklu Mimari Süsleme ve El Sanatları, İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
Özbek, Y. (2002). Osmanlı Beyliği Mimarisinde Taş Süsleme (1300-1453), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Şimşir, Z. (1990). Konya Selçuklu Medreseleri Çinilerde Kullanılan Motifler, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Ünal, R.H. (1982). Osmanlı Öncesi Anadolu-Türk Mimarisinde Taçkapılar, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir.
Yetkin, Ş. (1972). Anadolu’da Türk Çini Sanatının Gelişimi, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 