II. Mahmud Dönemi Seyahat Tezkeresi Uygulamasına Dair Bazı Tespitler

Özet

1. Mahmud dönemi, başta hukuk alanı olmak üzere bazı köklü değişiklik ve uygulamaların yaşandığı dönem olarak bilinir. Bunlardan birisi de seyahat tezkeresi (mürur tezkeresi) uygulamasıdır. Esas itibarıyla Fener Rum patrikhanesi ve bazı Rum mahfilleriyle alâkası sebebiyle Rum-Yunan isyanını önlemek ve bunun yanında İstanbul’un güvenlik ve sosyo-ekonomik dokusunu muhafaza amaçlı olarak İstanbul’a giriş çıkışların kontrolünü içeren seyahat tezkeresi nizamına Sultan II. Mahmud çok önem verdi. Söz konusu uygulamanın sebepleri, uygulanışı ve yaşanan bazı problemlerle ilgili olarak, sorumlulara defalarca fermanlar gönderildi. Ancak, görünen o ki, fermanlar istenilen düzeyde etkisini gösteremiyordu. Bu araştırmada, konu ile ilgili olarak Kasım 1821- Şubat 1824 tarihleri arasında gönderilen bazı fermanlar analiz edilmiştir.