Türkiye’de Cezaevi Mekânları, Edebiyat Ve Çoklu Kronotoplar (1923-1953)
Özet Görüntüleme: 299 / PDF İndirme: 133
Anahtar Kelimeler:
Cezaevi, Mekân, Edebiyat, Kronotop, Sembolik EtkileşimÖzet
bir kapatılma mekânı değil, farklı zaman kavrayışları, zamana ve mekâna ilişkin toplumsal, tarihsel, kültürel referans sistemleri, bireysel/duygusal deneyimler, farklı toplumsal aktörler arasındaki sembolik etkileşimler ve yaratıcı imge dağarcığıyla şekillenen bir palimpsestir. Cezaevi, her bir mahkûmun iç dünyasında, toplumla kurduğu ilişkide ve yaşadığı fiziksel çevrede farklı biçimlerde inşa edilmekte, deneyimlenmekte ve yeniden üretilmektedir. Bu makalede 1923-53 arasında ve onu takip eden yıllarda cezaevinde bulunan Nazım Hikmet, Necip Fazıl Kısakürek, Kemal Tahir ve Hasan İzettin Dinamo’nun cezaevleriyle ilgili yazdıkları metinlerdeki zaman, mekân ve tarihsellik imgeleri, Mihail Bahtin’in kronotop/zaman-mekân, Erving Goffman’ın sembolik etkileşim kavramları çerçevesinde incelenmekte, söz konusu yazarların kapatılma mekânında zaman ve benlik inşasına, kültürel referans sistemleri aracılığıyla metin düzleminde ürettikleri cezaevi imgesine ilişkin eleştirel söylem analizi gerçekleştirilmektedir.
Referanslar
ARTVİNLİ, F., 2013, Delilik, Siyaset ve Toplum: Toptaşı Bimarhanesi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
BACHOLARD, G., 2013, Mekânın Poetikası, çev. Alp Tümertekin, İstanbul: İthaki.
BAHTİN, M., 2017, Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar, çev. Cem Soydemir, 3. bs. İstanbul: Ayrıntı.
DİLLON, S. , 2017, Edebiyat, Eleştiri, Kuram, çev. Ferit Burak Aydar, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
DİNAMO, H. İ., 2017, Musa’nın Hapishanesi, 2.bs. İstanbul: Tekin Yayınevi.
FAIRWEATHER, L.; McCONVİLLE S., 2003, Prison Architecture: Policy, Design and Experience, 2. bs. Oxford, Amsterdam, Boston, London: Architectural Press.
FOUCAULT, M., 2002, Kliniğin Doğuşu, Tıbbî Algının Arkeolojisi, çev. Şule Ünsaldı, Ankara: Epos.
_______, 2015, Hapishanenin Doğuşu, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, 6.bs. Ankara:
İmge.
_______, 2016, Özne ve İktidar: Seçme Yazılar 2, çev. Işık Ergüden-Osman Akınbay, 5.bs. İstanbul: Ayrıntı.
GRAMSCI, A., 2014, Quaderni del Carcere, Volume Primo, Quaderni 1-5 (1929-1932),
Volume secondo, Quaderni 6-11 (1930-1933), Volume terzo, Quaderni 12-29 (1932-1935), Volume quarto, Aparato critico, ed. Valentino Gerratana. Torino: Giulio Einaudi editore, s. p. a.
GOFFMAN, E., 2015, Tımarhaneler: Akıl Hastalarının ve Kapatılmış Diğer Kişilerin Toplumsal Durumu Üzerine Denemeler, çev. Ebru Arıcan, Ankara: Heretik.
_______, Etkileşim Ritüelleri: Yüz Yüze Davranış Üzerine Denemeler, çev. Adem Bölükbaşı, Ankara: Heretik, 2017.
KISAKÜREK, N. F., 2016, Cinnet Mustatili, Yılanlı Kuyudan, 19.bs. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
HUBARD, P.; Kitchin R., 2018, Mekân ve Yer Üzerine Büyük Düşünürler, çev. Emek Şevket Ataman, İstanbul: Litera Yayıncılık.
LEFEBVRE, H., 2014, Mekânın Üretimi, çev. Işık Ergüden, İstanbul: Sel.
MARDİN, Ş., 2006, “Cultural Change and The Intellectual: Necip Fazıl and The Nakşibendi”, Religion, Society, and Modernity in Turkey, Syracuse, New York: Syracuse University Press, s: 243-259.
MORAN, D., 2012, “ ‘Doing Time’ in Carcelar Space: Timespace and Carceral
Geography”, Geografiska Annaler, Series B, Human Geography, Vol. 94, No. 4 (December), s: 305-316.
NESİN, A., 2005, Mum Hala, İstanbul: Nesin Yayınevi.
OMAY, İ. S., 1947, Cezaevi (İş Esası Üzerine Kurulu), İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
(Ran), Nazım Hikmet, 2015, Cezaevinden Memet Fuat’a Mektuplar, İstanbul: Sözcükler Yayınları.
_______, 2016. Kemal Tahir’e Mahpushaneden Mektuplar, İstanbul: İthaki.
_______, 2018. Piraye’ye Mektuplar, 9. bs. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
SPVAK, Gayatri Chakravorty, 2010, “Can the Subaltern Speak?”, Can the Subaltern Speak? Reflections on the History of an Idea, ed. Rosalind C. Morris. New York: Columbia University Press, s: 237-291.
TAHİR, K., 1991, Notlar/1950 Öncesi, İstanbul: Bağlam.
TARPNO, A., 2008, Geografie della memoria: Case, rovine, oggetti quotidiani, Torino:
Giulio Einaudi editore s.p.a.
YILDIZ, G., 2012, Mapushâne: Osmanlı Hapishanelerinin Kuruluş Serüveni (1839 1908), İstanbul: Kitapevi.
---------, 1932, Hapishaneler Tetkikine Ait Rapor. Umumi Hapishane Matbaası. Ankara.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.