Cumhuriyet Döneminde Yeni Harflerin Halka Öğretilmesinde Millet Mekteplerinin Halk Eğitimine Yönelik Çalışmaları
Özet Görüntüleme: 317
/ 
PDF İndirme: 234
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7596101Anahtar Kelimeler:
Harf Devrimi, Millet Mektepleri, Halk Eğitimi, yeni harflerÖzet
Mustafa Kemal öncülüğünde gerçekleşen Milli Mücadele başarıyla sonuçlandıktan sonra ülke içindeki sosyal, kültürel ve ekonomik sorunlara yönelik çalışmalara ağrılık verilmiştir. Bu yönde özellikle eğitim ve kültür alanında yapılacak ilk işin halkın eğitim seviyesini yükseltmek olduğunun farkında olan yönetici kadro bu bağlamda, Harf Devrimini yaparak alfabeyi değiştirmiştir. Alfabe değişimi ile öncelikle halkın okuryazarlık oranının arttırılması amaçlanmıştır. Bir başka husus olarak Cumhuriyet dönemindeki yönetici kadro yapılacak inkılapların halkın tamamına indirgenmesi için öncelikle bu inkılapların anlaşılması gerektiğinin farkındaydılar. 1 Kasım 1928 tarihinde Latin harfleri kabul edilmiş ve yeni harflerin halka, özellikle de okul çağı dışındaki 16-45 yaş arasındaki vatandaşlara öğretimi büyük önem arz etmiştir. Yeni harflerin halk arasında yaygınlaştırılması için farklı kurumlarda kurslar aracılığıyla eğitimler verilmiştir. Yeni harflerin kabulünden sonra büyük bir eğitim seferberliği başlatılmıştır. Mustafa Kemal, devlet okullarının yanı sıra, halkın tamamına doğrudan ulaşacak kurumların ihdas edilmesi üzerinde ısrarla durmuştur. Bu amaçla, 1929 yılında açılan Millet Mektepleri yeni harflerin öğretimi faaliyetlerine başlamıştır. Bu çalışmada Latin harflerinin örgün eğitim dışında kalan vatandaşlara öğretilmesi esnasında açılan kursların işleyişleri ve sonrasında kapanmalarına kadar geçen sürede yaptıkları faaliyetler hakkında bilgi verilecektir.
Referanslar
Atay, F.R. (1984). Çankaya, İstanbul: Pozitif Yayıncılık.
Avcı, C. (2013). Harf İnkılabı ve Millet Mektepleri, Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, Akdeniz Üniversitesi, C. III, S. 1, s.43-60.
Başgöz, İ. (1999). Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Bayraktutan, F. (2020). Millet Mekteplerinin Halk Eğitimi Açısından İncelenmesi, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, S. 37, s.119-150.
Berkes, N. (2005). Türkiye’de Çağdaşlaşma, 7. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bulaç, S. (1981). Osmanlı Devrinde Alfabe Tartışmaları, Harf Devriminin 50. Yılı Sempozyumu, Ankara.
------ (1929) Hâkimiyet-i Milliye, “Dün Memleketin Her Köşesinde Binlerce Millet Mektebi Açıldı”, 2 Kânunusani 1929.
------ (1929) Hâkimiyet-i Milliye, “Millet Mekteplerinde 456.000 Talebe Var”, 1 Şubat 1929.
İlgürel, M. (1981). Millet Mektepleri, Doğumunun 100. Yılında Atatürk’e Armağan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul, s.25-35.
İnan, A. (1973). Ellinci Yılda Tarihten Geleceğe, Ankara: Türkiye İş Bankası Yayını.
Kara, A. (2019) Harf İnkılabının Yaygınlaştırılmasında Halkodalarının Rolü ve Önemi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Gaziantep.
Kara, A. (2020). Türkiye’de Alfabe Değişiminden Sonra Yeni Harflerin Yaygınlaştırılması ve Halk Eğitiminde Millet Mekteplerinin Rolü ve Önemi, Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi (OTAD), C. IV, S. 1, s. 114-141.
Kılıç, F. (2011). Yeni Türk Alfabesinin Kabulü ve Öğretiminde Kullanılan Yöntemler-Araçlar, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Ta-rihi Enstitüsü, Ankara.
--------- (1929). Millet Mektepleri Talimatnamesi, Ankara.
Özadaşık, M. (1999) Cumhuriyet Dönemi Yeni Bir Nesil Yetiştirme Çabaları (1923-1950), Konya.
Özerdim, S. N., (1979). Yazı Devrimi (Yazı Devrimini Kavrayamayanlar), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Öztürk, C., Nurdoğan, A. M. (2001). Millet Mekteplerinde Yurttaşlık Eğitimi: Öğretim Programı ve Ders Kitapları, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, S. 5, İs-tanbul, s.197-227.
Parlatır, İ. (2006). Yeni Türk Harflerinin Kabulü ve Uygulamada Türk Basının Rolü, Ankara Üniversitesi’nin 60.Kuruluş Yılı Armağanı, Atatürk ve Türk Dili ve Edebiyatı Türk Eğitimi ve Türk Kültürü Konusunda Seçme Yazılar, Ed: Doğan Atılgan, Ankara, 130-135.
Sevim, A., Öztoprak, İ., Tural, M. A. (2006). Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri. Anka-ra:Atatürk Araştırma Merkezi.
------, Resmi Gazete, S.1048, 24.11.1928 .
------, Resmi Gazete, S.1048, 24.11.1928 .
Sakaoğlu, N. (1992). Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
Şimşir, B.N. (1992). Türk Yazı Devrimi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
------, (1931). İstatistik Yıllığı 1930-1931, T.C. Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Hüsnü Tabiat Matbaası, İstanbul.
Tansel, F. A. (1953). Arap Harflerinin Islah ve Değiştirilmesi Hakkında İlk Teşebbüsler ve Neticeleri, Belleten, C. XVII, S. 66, s.224-249.
Uluskan, S.B. (2010). Atatürk’ün Sosyal ve Kültürel Politikaları, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
Ülkütaşır, M.Ş. (2009). Atatürk ve Harf Devrimi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayın-ları.
Yalçın, D., Akbıyık, Y., Süslü, A. (2012). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi II, 9. Baskı, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Türk İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 