1929 Dünya Ekonomik Krizinin Türkiye Etkileri ve Âli İktisat Meclisi’nin 1931 Yılı Buhran Raporu

English

Özet

1929 dünya ekonomik krizi ortaya çıktığında Türkiye, sanayileşmesini tamamlayamamış hammadde ihracatçısı bir ülke idi. Türkiye’deki krizin dünya ekonomik krizi ile ortak olan tarafı her şeyden önce fiyatların düşmesi ve ihracatın daralmasıdır. Ancak ülkenin içinde bulunduğu teknik gerilik, sermaye ve müteşebbis yetersizliği ve teşkilatsızlık krizin daha ağır hissedilmesine neden olmuştur. Krizle birlikte tarımsal ürün fiyatları ürünlere göre değişmekle birlikte  %60 ile %30 arasında bir değer kaybına uğramıştır. Bu durum çiftçiyi borcunu ödeyemez hale getirmiş. Bazı çiftçilerde tarlasını satarak kent ve kasabalara göç ederek demiryolu inşaatı gibi işlerde çalışmak zorunda kalmıştır. Ekonomik kriz yalnızca çiftçileri etkilemiş özel sanayi sektörünün zayıflığını da ortaya koymuştur. Mevcut sanayi yapısı desteklense bile ülkenin ihtiyacı olan gelişmiş bir sanayi yapısına erişemeyeceğini gören hükümet liberal sanayi politikasından vaz geçip devletçi politikaya geçiş yapmıştır. Ekonomik krizin sanayiye etkilerini ve çözüm yollarını incelemek üzere Âli İktisat Meclisince 1931 Buhran Raporu hazırlanmıştır. Raporda devletin çiftçinin ürünlerini alması ve bir sanayi planı yapılması önerilmiştir.