“Kitâb Fîmâ Yehtâcü Ġleyhi‟s-Sâni„ min A„mâli‟l-Hendese” Adlı Eserin Âidiyet Meselesi Üzerine

Özet

Bu araştırmanın amacı İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunan “Kitâb fîmâ Yehtâcü ileyhi’s-Sâni‘ min A‘mâli’l-Hendese” (Hendese/Geometrik çalışmalardan sanatkârın ihtiyaç duyduğu hususlar hakkında kitap) adlı eserin Ebü'l-Vefâ el-Bûzcânî'ye âidiyeti meselesini vuzuha kavuşturmaktır. Mezkûr eserin kime ait olduğunun tespit edilebilmesi için öncelikle bu araştırmaya kaynak olan iki asıl nüshanın tercümesi ve tahkiki yapılarak karşılaştırılmıştır. Bu nüshalardan ilki, Ebü’l-Vefâ el-Bûzcânî’ye atfedilen, İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunduğu için yazımızda Süleymaniye nüshası olarak andığımız “Kitâb fîmâ Yehtâcü ileyhi’s-Sâni‘ min A‘mâli’l-Hendese” adlı eser; diğeri ise Fârâbî’ye atfedilen Uppsala Üniversitesi Kütüphanesi’nin Torenberg Koleksiyonu’nda (İsveç) bulunduğu için yazımızda Uppsala nüshası olarak andığımız “el-Hiyel el-Rûhâniyye ve’l-Esrâr et-Tab‘iyye fi Dakā’iki el-Eşkâl el-Hendesiyye” adlı eserdir. Her ne kadar bazı araştırmacılar bu yazmaların Fârâbî’ye ait olduğu konusunda ısrarcı olsalar da biz bu çalışmada elde ettiğimiz çeşitli delillerden yola çıkarak Uppsala nüshasının da Bûzcânî’ye ait olduğunu ortaya koymaya çalışacağız. Bizzat her iki eser üzerinde yaptığımız incelemeler bizi bu sonuca ulaştırmıştır.