Kırsal Dini Mimarinin Çamlıdere Çukurören ve Kargalar Köyü Camileri Üzerinden İncelenmesi

Özet

Her yörenin kendine özgü yaşayış tarzına, geleneklerine, iklim şartlarına, coğrafi konumuna, üretim ve tüketim biçimlerine göre şekillenen kırsal mimarlık eserlerinin korunması ve gelecek nesillere aktarılması oldukça önemlidir. Bu çalışma kapsamında Ankara İli, Çamlıdere İlçesi Kargalar (Elmalı) Köyü ve Çukurören Köyü Camileri sanat tarihi ve mimari özellikleri, malzeme ve yapım teknikleri ile süsleme programları açısından ele alınmış ve yapılar kırsal dini mimari öğeleri açısından incelenmiştir. Yörede bulunan kırsal dini mimari mirasa yönelik çalışmaların oldukça kısıtlı ve az sayıda olması bu araştırmanın temel nedenidir. Örneklem yapılar, boyuna dikdörtgen planlı bir ibadet bölümü ile kuzey yönde, sonradan kapatılmış bir son cemaat mekânından oluşmaktadır. Moloz taş kullanılarak yığma sistemle inşa edilen yapılarda ahşap, toprak gibi yöresel malzeme kullanımı, Kargalar Köyü Camisi’nde ahşap bağdadi kubbe, Çukurören Köyü Camisi’nde çıtalı ahşap tavan, mahfil katlarında ahşap dikme gibi geleneksel yapım elemanları, iç mekânlarda renkli kalem işi bezemeler ve asimetrik pencere düzeni yapıların başlıca kırsal mimari değerleridir. Çalışma kapsamında yapılara ilişkin literatür ve arşiv taraması ile onarım öncesi ve onarım aşamalarında arazi çalışmaları yapılmıştır. Yapıların 2018-2019 yıllarında yapılan restorasyon uygulamaları esnasında ulaşılan sıva altından çıkan bezemeler, özgün duvar örgüsü ve malzemesi gibi veriler de ele alınarak yapılardaki kırsal mimari öğelerin daha iyi değerlendirilmesi sağlanmıştır. Bu çalışma ile geleneksel malzeme kullanımı, geleneksel yapım teknikleri ve özgün mimari öğelerin korunması anlamında kırsal dini mimarinin iki örneği incelenerek, kırsal dini mimari alanındaki kısıtlı çalışmalara katkı sağlanması ve yöredeki benzer yapıların projelendirilmelerine ve onarımlarına ışık tutulması hedeflenmiştir.