Evrensel Tasarım ve Ergonominin Kentsel Mekâna Etkisi; Eminönü-Sirkeci Örneği
Özet Görüntüleme: 675
/ 
PDF İndirme: 274
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.6468560Anahtar Kelimeler:
Kamusal mekân, evrensel/herkes için tasarım, ergonomi, erişilebilirlik, Eminönü – SirkeciÖzet
Kentsel yapılı çevrenin veya açık alanların tasarım ilkeleri, kullanıcı dostu olmalıdır. Bu çerçevede, "evrensel tasarım" yaklaşımı, kamusal mekânlarda hizmetlere erişilebilirlik ilkesine dayanır ve tüm insanların eşit veya benzer şartlarda kentsel donatım elemanlarından nasıl yararlanabileceğinin araştırılmasını temel alır. Kentsel ergonominin ilgi alanlarından birisi de; insan ve yaşadığı kentin açık alanlarıdır. Erişilebilirlik kentte yaşayan her bireyin, kamusal hizmetlere ve diğer kentsel işlev alanlarına tahammül edilebilir süreler içinde ulaşabilmesi demektir. Bu çalışma; kentsel mekân açısından evrensel tasarım ilkelerini, engellilerin kullanım haklarına ilişkin gelişimi ve ergonomik tasarım yaklaşımlarını kapsamaktadır. Ayrıca, seçilen çalışma alanı Sirkeci ve Eminönü Meydanları ile yakın çevresinde; kamusal mekânların kullanımı, dezavantajlı grupların fiziksel erişimine engel oluşturan uygulamalar, ergonomik tasarımdaki eksiklikler tespit edilmiş ve öneriler geliştirilmiştir.
Referanslar
Akın G., Önal S. (2016). Kentsel Alanların Tasarımında Ergonomik Sorunlar, AÜDTCF, Antropoloji Dergisi, Sayı:31, s.55-56.
Bakan K., Konuk G. (1987). Türkiye’de kentsel dış mekânların düzenlenmesi. Tübitak Yapı Araştırma Enstitüsü Yayın No.U5.
Çağlar, S. (2012). Engellilerin Erişebilirlik Hakkı ve Türkiye’de Erişebilirlikleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı:61, s.543, 549, 558, 587.
Doğan C., Altan O. (2007). Kamusal alanda oturma eylemi ve ergonomik ilkeler. Megaron, YTÜ Mim. Fak. E-Dergisi YTÜ Arch. Fac. E-Journal Cilt 2, Sayı 3.
Dostoğlu, N., Şahin, E., Taneli, Y. (2009). Tasarıma Kapsayıcı Yaklaşım: Herkes İçin Tasarim, Mimarlık Dergisi, Sayı 347.
Engelliler Hakkında Kanun. No:5378, Kabul Tarihi:1.7.2005, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378.pdf.
Fatih Belediyesi, Stratejik Plan 2020-2024 Dönemi, www.fatih.bel.tr (2.05.2021).
Gehl, J., (2020). İnsan İçin Kentler. Koç Üniversitesi Yayınları:229, İstanbul s. 109.
Güler, Ç. (2006). “Kent Ergonomisi”, Kent ve Sağlık Sempozyumu (07/09 Haziran 2006, Bursa): Bildiri.
Güremen L., (2011). Kent Kimliği ve Estetiği Yönüyle Kentsel Donatı Elemanlarının Amasya Kenti Özelinde Araştırlması, e-Journal of New World Sciences Academy Volume:6, Number:2.
Hatırnaz, A. A. (2019). Ergonomi Çerçevesinde Eşitlikçi Mekân Üretim Yaklaşımı Olarak “Evrensel Tasarım” Kavramı. Ergonomi, 2(3), 178-193.
Kaplan, H. (2007). Kentsel Mekanların Erişebilirliği ve Okunaklılığini Sağlamada Kentsel Tasarımın Bir Bileşeni Olarak Engelsiz Tasarım, TMMOB Mimarlar Odası, Bülten 46, Ankara, s.51-52.
Kaplan H., Yüksel Ü., Gültekin B., Güngör C., Karasu N., Çavuş M. (2010). Yerel Yönetimler İçin Ulaşılabililik Temel Bilgiler Teknik El Kitabı, T.C.Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları, Yayın No:49, Ankara, s. 1-5.
Keleş R. (1980). Kentbilim Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları.
Meşhur, H. F. A., Tekin, M. (2018). Evrensel Tasarım Yaklaşımının Şehir Planlama Disiplini Bakış Açısı ile Değerlendirilmesi. Online Journal of Art and Design, 6(5), 94-111.
Mülayim A., Azsöz P.G. (2020). Tekerlekli Sandalye Kullanan Engellilerin Sosyal Hayata Katılımında En Büyük Engel; Yapılı Çevrede Yaşanan Problemler Ve Çözüm Önerileri, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, Erişilebilirlik Özel Sayısı Cilt-2, s.363-378.
Schäfers, M., Welti F., (2021) Barrierefreiheit – Zugänglichkeit – Universelles Design. Zur Gestaltung teilhabeförderlicher Umwelten, Bad Heilbrunn: Verlag Julius Klinkhardt, s.167.
Tabrizi, S. M. A. A., Ergenoglu, A. S. (2017). Monitoring model for universal design in educational facilities. New Trends and Issues Proceedings on Humanities and Social Sciences, 3(3), 291-301.
Tandoğan, O. (2017). Evrensel tasarım kavramı: kentsel peyzaj ile ilgili örnekler. Artium, 5(2), s.51-66.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgisi, Büyükşehir Belediyesi Kanunu No:5216 , Kabul Tarihi:10.7.2004.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgisi, İmar Kanunu No:3194, Kabul Tarihi : 3.5.1985.
Yıldız, N. (2018). Engelliler için Erişilebilirlik Kavramının Kentsel Ergonomi Bağlamında Değerlendirilmesi, SETSCI Confrence Indexing System, Volume 3, 416-424.
web 1 http://www.engelliler.biz/bulent/kentsel_ergonomi_ve_ulasilabilirlik.doc (2.06.2021).
web 2 (2013). Erişilebilirlikte Evrensel Tasarım ve Sürdürülebilirlik, http://www.ekoyapidergisi.org/212- erisilebilirlikte-evrensel-tasarim-vesurdurulebilirlik.html (27.08.2021).
web 3 (1997). Evrensel Tasarımın İlkeleri https://projects.ncsu.edu/www/ncsu/design/sod5/cud/about_ud/dprin ciplestext.htm (28.03.2021).
web 4 (2021) Engelli Ücretsiz Ulaşım Hakkı, www.engelli.com (7.04.2021).
web 5 (2014). Evrensel/Engelsiz tasarım, http://www.slideshare.net/saljufoal/evrensel-tasarım (10.07.2021).
web 6 The 7 Principles/Centre for Excellence in Universal Design, (http://universaldesign.ie/What-is-Universal-Design/The-7-Principles) (24.04.2021),
web 7 (2020). (https://www.stgm.org.tr/erisilebilirlik-duzenlemeleriniotelemek-engellileri-otekilestirmenin-diger-adi) (8.04.2021)
web 8 Universal Design, (http://universaldesign.ie/What-is-UniversalDesign/The-7-Principles (https://de.wikipedia.org/wiki/Universal_Design) (18.07.2021)
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 