İslâm Hukukunda Gayrimenkul Rehni (İpotek)


Özet Görüntüleme: 257 / PDF İndirme: 76

Yazarlar

  • Yrd. Doç. Dr. Recep Özdemir Adıyaman Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi İslâm Hukuku Ana Bilim Dalı

Anahtar Kelimeler:

İpotek, Rehin, Teminat, Borç

Özet

İpotek, somut bir şeye istinat eden aynî teminat vasıtalarından biridir. İpotek teminat hukukunun son merhalesini teşkil etmektedir.  İslâm hukukunun klasik eserlerinde genel olarak ipotek kavramı ele alınmıştır. İlk dönem İslâm hukukçuları bahçe ve tarlanın rehnini ele almış ve genel hatlarıyla değerlendirmeye tâbi tutmuşlardır. Kabzın hukukî durumu, ipotekle ilgili bazı tartışmalara sebebiyet vermiştir. Rehin akdinde kabzın şart olduğunu kabul eden hukukçular ipoteğin geçersiz bir işlem olduğunu iddia ederken, şart olmadığını benimseyenler ise ipoteğin geçerli olduğunu iddia etmişlerdir. Günümüzde yapılan kanuni düzenlemelerde ipotek güvenin sürdürülebilmesi için başvurulan aynî teminat vasıtalarından biridir. İpotekle klasik eserlerde tartışma konusu yapılan birçok meseleyle ilgili hukuki bir sonuca varılabilir.

Referanslar

ADAL, E., 2009, “Hukukun Temel İlkeleri”, (10. baskı), Legal, İstanbul.

AKGÜNDÜZ, A., 2012, “İslâm ve Osmanlı Hukuku Külliyatı I-III”, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul.

AKINTÜRK, T.; KARAMAN, D, A., 2013, “Medeni Hukuk”, (19. Baskı), Beta Yay., İstanbul.

AKİPEK, J. G., 1974, “Türk Eşya Hukuku (Aynî Haklar) I-III”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay., Ankara.

ALİ HAYDAR EFENDİ, 2010, “Duraru’l-Hükkâm Şerhu Mecelletu’l-Ahkâm I-IV”, (1. Baskı), Dâru’l- Kutubu’l-‘İlmiyye, Beyrut.

ŞAFAK, A., 1977, “İslâm Arazi Hukuku ve Tatbikâtı-İlk Devirler”, Atatürk Üni. İslâmî İlimler Fak., Erzurum trs.

ANSAY, S. Ş., 1958, “Hukuk Tarihinde İslâm Hukuku”, (3. Bası), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara.

APAYDIN, H. Y., 2001, “Kabz”, DİA, XXIV, ( 45-49) , İstanbul.

ARDIÇ, O., 2004, “Medenî Hukuk”, (4. Baskı), İstanbul.

ARSAL, S. M., 1948, Umumi Hukuk Tarihi, (3. Baskı), İstanbul Üniversitesi Yay., İstanbul.

ATALAY, A., 2012, “İslâm Hukukunda Kabz”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

AYAN, M., 2000, “Eşya Hukuku III (Sınırlı Aynî Haklar)”, (3. Baskı), Mimoza Yay. Konya.

AYNÎ, Ebî Muhammed Mahmud b. Ahmet, 1990, “el-Binâye fî Şerhi Hidaye I-XII”, (2. Baskı), Dâru’l-Fikr, Beyrut.

KÖPRÜLÜ, B.; KANETİ, S., 1982-1983, “Sınırlı Ayni Haklar”, (2. Baskı), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Fakülteler Matbası, İstanbul.

CESSÂS, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî, 2007, “Ahkâmu’l-Kurân I-III”, (3. Baskı), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut.

CEZERÎ, A., 2003, “Kitâbu’l-Fıkh Alel-Mezâhibi’l-Erbaâ I-V”, (2. Baskı), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2003.

CİN, H.; AKGÜNDÜZ, A., 2011, “Türk Hukuk Tarihi”, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul.

ÇALIŞ, H.; HACAK, H., 2007, “Rehin”, DİA, XXXIV, (538-542), İstanbul.

DAVRAN, B., 1972, “Rehin Hukuku Dersleri”, İstanbul Üniversitesi Yay., İstanbul.

DERDÎR, Ebu’l-Berakât Ahmed b. Muhammed b. Ahmed, Şerhu’s-Sağîr alâ Akrebi’l-Mesâlik İlâ Mezhebi’l-İmâm Mâlik I-IV, Dâru’l-Meârif, Kahire trs.

DESÛKÎ, Şemsuddîn Muhammed b. Arafa, “Hâşiyetu’d-Desûkî Alâ’ Şerhi’l-Kebîr I-IV”, Dâru’l-İhyâu’l-Kutubi’l-Arabiyye, Halep trs.

DÖNDÜREN, H., 2012, “Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali”, İstanbul.

DUAYLEC, Mübarek b. Muhammed b. Hamed, 2000, “er-Rehn fî’l-Fıkhi’l-İslâm”, (1. Baskı), Riyad.

DÜZDAĞ, M. E., 1972, “Şeyhulislâm Ebussuud Efendi Fetvaları Işığında 16. Asır Türk Hayatı”, Enderun Kitabevi, İstanbul.

EBÛ HATTÂB, Mahfûz b. Ahmed b. Hasan Kulûnâzî, 2003 “el-Hidâye alâ Mezhebi’l-İmâm Ebî Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî”, (1. Baskı), Daru’l-Gıras, Kuveyt.

EBÛ ZEHRE, M., 1976, “el-Mülkiyye ve Nazariyyetu’l-Akd fi’ş Şerîa’ti’l-İslâmiyye”, Dâru’l-Fikri’l-Arabiyye.

ENSÂRÎ, Ebû Yahyâ Zekeriya, Fethu’l-Vehhâb bi Şerhi Minhaci’t-Tullâb I-II, y.y., trs.

ERDOĞMUŞ, B., 2012, “Roma Eşya Hukuku”, (5. Basım), Der Yay., İstanbul.

ERTAŞ, Ş., 2006, “Yeni Türk Medeni Kanununa Göre Eşya Hukuku”, (7. Baskı), Seçkin Yay., Ankara.

ESENER, T.; GÜVEN, K., 2008, “Eşya Hukuku”, (4. Baskı), Yetkin Yay., Ankara.

EŞ-ŞAHÂVÂ, İbrâhîm Desûkî, 1973, “er-Rehn”, Mecelletu’l-Ezher, C. 45, Sayı:3, (229-234), Kahire.

EŞ-ŞEHÂNİBE, Suheyb Abdullah Beşir, 2011, “ed-Damanatü'l-Ayniyye er-Rehn ve Meda Mesruiyyetu İstismariha fi'l-Mesarifi'l-İslâmiyye”, (1. Baskı), Darü'n-Nefais, Amman.

GÖZÜBÜYÜK, A. Ş., 2009, “Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları”, (30. Bası), Turhan Kitabevi, Ankara.

HAMDÂN, H., Abdillatîf, 2007, “et-Temînâtu’l-Ayniyye”, (2. Baskı), Menşûrâtu’l-Halebi’l-Hukukiyye, Beyrut.

İBN ABDİLBER, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdullah en-Nemerî el-Endülisî, 1992, “el-Kâfî fî Fıkhi Ehli’l-Medîne el-Mâlikî”, (3. Baskı), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut.

İBN ÂBİDÎN, M. E., 2003, “Reddu’l-Muhtar alâ Durri’l-Muhtar Şerhi Tenvîri’l-Ebsâr I-XII”, Dâru’l Âlemi’l-Kutub, Riyad.

İBN HAZM, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd, “Muhallâ I-XI”, İdâretu’l-Matbaâtu’l-Münîr, Kahire 1352.

İBN KUDÂME, Muvaffakuddîn Ebî Muhammed Abdillah b. Ahmed b. Muhammed, 1997, “el- Muğnî I-XV”, (3. Baskı), Dâru’l Alemu’l-Kutub, Riyad.

İBRÂHÎM SA’D, N., 2010, “et-Teminatu’-Ayniyye ve’ş-Şahsiyye Rehnu’r-Resmî-Hakku’l-İhtisâs-Rehnu’l-Hiyâzî Hukûku’l-İmtiyâz–el’Kefâle”, (1. Baskı), Menşûrâtu’l-Halebiyye’l-Hukûkiyye, Beyrut.

İMAM ŞÂFİÎ Muhammed b. İdrîs, 2001, “el-Ümm I-XI”, Thk. Rıfat Fevzi Abdulmuttalib, Beyrut.

KARADÂĞÎ, Alî Muhyiddîn, 2009, “Mukaddime fi’l-Mâl ve’l-İktisâd ve’l-Milkiyye ve’l-Akd”, (2. Baskı), Dâru’l-Beşâiru’l-İslâmiyye, Beyrut.

KARAMAN, H., 2008, “Anahatlarıyla İslâm Hukuku (1.2.3. Ciltler Bir Arada)”, Ensar Neşriyat, İstanbul..

KARAMAN, H., 2012, “Mukayeseli İslâm Hukuku I-III”, İz Yayıncılık, İstanbul.

KARAMAN, H., 2012, “İş ve Ticâret İlmihali”, İz Yay., İstanbul.

KÂSÂNÎ, Alau’d-Dîn Ebî Bekr b. Suû’d el-Hanefî, 2010, “Bedâyiu's-Sanâyi' fî Tertîbi’ş-Şerâi’ I-VI”, Dâru’l-İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî Beyrut 2010.

KAYIHAN, Ş., 2012, “Borçlar Hukuku Genel Hükümler”, (3. Baskı), Ankara.

KAYRAVÂNÎ, Ebû Muhammed Abdillah b. Abdirrahmân Ebî Zeyd, 1999, “en-Nevâdir ve’z Ziyâdât I-XV”, Thk. Muhammed Emîn, Dâru’l-Garbu’l-İslâm, Beyrut.

MILLIOT, L.; BLANC, F.-P., 1987, “Introduction à l'étude duDdroit Musulman”, (2e édition), Dalloz, 1987.

MAHMUD ESAD EFENDİ, 2012, “Tarih-i İlm-i Hukuk”, Yetkin Yayınları, Ankara 2012.

MAHMÛD SA’D, A., 1990, “et-Te'minatü'ş-Şahsiyye ve'l-Ayniyye fi'l-Kanuneyn el-Mısri ve’l-Yemen: el-Kefale er-Rehni’l-Hayâzî”, (1. Baskı), Dârü'n-Nehdati'l-Arabiyye, Kahire.

MEYDÂNÎ, Abdulğanî el-Ğanimî ed-Dımeşkî, 2012, “el-Lübâb fî Şerhi’l-Kitâb I-II”, Dâru’l-Kutubi’l-‘Arabiyye, Beyrut.

MUHAMMED, İ., 1986, “Beyânu Mezahibi'l-Fukaha fî Akdi'r-Rehn”, Matbaatü'l-Emane, Kahire.

NEVEVÎ, Ebu Zekeriyya Muhyiddin b. Şeref, 2013, “Minhâcu’t-Talibîn”, (1. Baskı), Dâru’l-Feyhâ, Dımeşk.

TORNAUW, N., 1860, “Le Droit Musulman”, Paris.

KAHVECİ, N., 2008, “İslâm Hukukuna Göre Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu”, KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 12, (1-20), Kahramanmaraş.

OĞUZMAN, M. K.; ÖZER, S.; OKTAY, S., 2004, “Eşya Hukuku”, (10. Baskı), Filiz Yayınevi, İstanbul.

RADO, T., 2006, “Roma Hukuku Dersleri Borçlar Hukuku”, Filiz Kitabevi, İstanbul.

ANSAY, S., Ş., 1958, “Hukuk Tarihinde İslâm Hukuku”, (üçüncü bası), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara.

SCHACHT, J., 1982, “An Introduction to Islamic Law”, Oxford University Press, Newyork.

SENHÛRÎ, A., A., 1998, “Mesâdiru’l-Hak fi’l- Fıkhi’l-İslâmî I-VI”, (2. Baskı), Beyrut.

SENHÛRÎ, A., A., 1970, “el-Vasit fî Şerhi'l-Kanuni'l-Medeniyyi'l-Cedid: Nazariyyetü’l-İltizam bi-Vechi Am I-X”, Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut.

SERAHSÎ, Ş.,------, “Kitâbu’l-Mebsût I-XXXI”, Daru’l-Ma’rife, Beyrut trs.

KARAKOÇ, S., 1341, “Tahşiyeli Kavânin I-II”, Cihan Matbası, İstanbul.

----------, 1989, “Şer’iyye Sicilleri I-II”, Türk Dünyası Araştırmalar Vakfı, Özyılmaz Matbaası, İstanbul.

ŞEYBÂNÎ, Muhammed b. Hasan, 2012, “el-Asl I-XIII”, (1. Baskı), Thk. Muhammed Boynukalın, Dâru İbn Hazm, Beyrut 2012.

ŞÎRÂZÎ, Ebû İshâk İbrahim b. Alî b. Yusuf el-Fîrûzabâdî, 1995, “el-Mühezzeb fî Fıkhi’l-İmâmi’ş- Şâfiî I-III”, (1. Baskı), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut.

TAHİROĞLU, B., 2011, “Roma Borçlar Hukuku”, Der Yay., İstanbul trs.

WIGMORE J., H., 1987, “The Pledge-Idea: A Study in Comparative Legal Ideas II”, Harvard Law Review, Vol. 10, No. 7, (389-417), Harvard.

WILHELM P.; STEEG, C., L., 1904, “De La Legislalion Fonciere Ottomane”, Paris.

YUSUF MUSA, Muhammed, 1987, “el-Emvâl ve Nazariyetu’l-Akd fî Fıkhi’l-İslâm”, Dâru’l-Fikri’l-Arabî, 1987.

ZERKÂ, Mustafâ Ahmed, 2012, “el-Medhalu’l-Fıkhiyyu’l-Âmm I-II”, (3. Baskı) Dâru’l-Kal’, Dımeşk.

İndir

Yayınlanmış

2017-02-27

Nasıl Atıf Yapılır

Özdemir, Y. D. D. R. (2017). İslâm Hukukunda Gayrimenkul Rehni (İpotek). Türk İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 12(23), 85–110. Geliş tarihi gönderen https://timad.com.tr/index.php/timad/article/view/155